صرافی DEX چیست؛ همه چیز درباره صرافی های رمزارز غیرمتمرکز

بازار ارزهای دیجیتال با سرعتی چشمگیر در حال گسترش است و کاربران زیادی را در سراسر جهان به خود جذب کرده. در این میان، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) نقشی حیاتی در تبادلات رمزارزها ایفا می‌کنند و به یکی از ستون‌های اصلی این بازار تبدیل شده‌اند. این پلتفرم‌ها امکان معامله مستقیم ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه‌ای مرکزی فراهم می‌آورند که نه تنها امنیت و حریم خصوصی بالاتری را برای کاربران به ارمغان می‌آورد، بلکه فرصت‌های جدیدی را برای ورود به دنیای معاملات رمزارزی ایجاد می‌کند.

در ادامه، به تفصیل به بررسی اینکه صرافی غیرمتمرکز چیست و چه خصوصیاتی دارد خواهیم پرداخت و همچنین نکات مهم در ساخت صرافی DEX و استفاده از این پلتفرم‌ها را توضیح خواهیم داد. هدف ما ارائه دیدی جامع و کاربردی برای کمک به شما در درک بهتر این بخش مهم از اکوسیستم کریپتو است.

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز، که به DEX (Decentralized Exchange) معروف است، پلتفرمی برای تبادل ارزهای دیجیتال است که مستقیماً بر بستر بلاک‌چین ساخته شده و امکان تراکنش‌های همتا به همتا (P2P) را فراهم می‌کند. این یعنی خرید و فروش ارز دیجیتال به طور مستقیم بین کیف پول دو کاربر انجام می‌شود و هیچ شخص ثالث یا واسطه‌ای در این فرآیند دخالتی ندارد.

برای استفاده از یک صرافی DEX، کافی است کیف پول دیجیتال خود را به پلتفرم متصل کنید. نیازی به ثبت‌نام کامل، وارد کردن اطلاعات فردی، رمز عبور، تأیید هویت یا واریز وجه از حساب بانکی نیست. این ویژگی باعث می‌شود مبادله ارزهای دیجیتال بدون نیاز به احراز هویت (KYC) امکان‌پذیر باشد. صرافی‌های غیرمتمرکز با تکیه بر قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کنند و هیچ نهاد مرکزی یا واسطه ای ندارند و قدرت را به طور مستقیم به کاربران منتقل می‌کنند. با استفاده از قراردادهای هوشمند، تراکنش‌ها پیگیری شده و به طور شفاف در بلاک‌چین ثبت می‌شوند.

نکته:

به طور کلی، دو نوع اصلی صرافی ارز دیجیتال وجود دارد، صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX). تفاوت صرافی متمرکز با صرافی‌ غیرمتمرکز در این است که در صرافی‌های متمرکز، دارایی‌های شما در کیف پول‌های متعلق به خود صرافی نگهداری می‌شود و شما کنترل کاملی بر دارایی‌هایتان ندارید. در مقابل، در صرافی‌های غیرمتمرکز، شما کنترل کامل کلیدهای خصوصی کیف پول خود را در اختیار دارید و دارایی‌هایتان مستقیماً در بلاک‌چین ذخیره می‌شوند. این تفاوت در حفاظت و کنترل دارایی‌ها، یکی از مهم‌ترین تمایزات بین این دو نوع صرافی است.

برای آشنایی بیشتر با صرافی‌های متمرکز و نحوه عملکرد آن‌ها، می‌توانید به مقاله “صرافی متمرکز چیست” مراجعه کنید.

تاریخچه صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز

ایده صرافی‌های غیرمتمرکز از همان ابتدای ظهور بیت‌کوین و بلاک‌چین وجود داشت، اما پیاده‌سازی عملی آن نیازمند پیشرفت‌های تکنولوژیکی بود. اولین نمونه‌های DEXها در سال‌های اولیه پیدایش ارزهای دیجیتال، عمدتاً بر پایه دفتر سفارشات (Order Book) عمل می‌کردند و با مشکلاتی نظیر نقدینگی پایین و پیچیدگی کاربری مواجه بودند. با ظهور قراردادهای هوشمند و پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، امکان ساخت DEXهای پیچیده‌تر و کارآمدتر فراهم شد. نسل جدید DEXها که از مدل بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کنند، انقلابی در این حوزه ایجاد کردند و با حل مشکل نقدینگی، محبوبیت فراوانی یافتند. امروزه، DEXها به یکی از ارکان اصلی اکوسیستم دیفای (DeFi) تبدیل شده‌اند و به سرعت در حال تکامل هستند.

دلایل اصلی جذابیت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز برای طراحی

طراحی یک صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز مزایای متعددی را هم برای توسعه‌دهندگان و هم برای کاربران به همراه دارد:

• امنیت بالا: با حذف واسطه‌های مرکزی، خطر هک شدن و از دست رفتن دارایی‌ها در مقیاس بزرگ به حداقل می‌رسد.
• حفظ حریم خصوصی: کاربران نیازی به احراز هویت ندارند و می‌توانند به صورت ناشناس به معامله بپردازند.
• کنترل کامل بر دارایی‌ها: کاربران مالکیت کامل کلیدهای خصوصی خود را دارند و دارایی‌هایشان همیشه در اختیار خودشان است.
• دسترسی جهانی: DEXها محدودیت‌های جغرافیایی ندارند و می‌توانند توسط هر کسی در هر کجای دنیا استفاده شوند.
• عدم دخالت نهادهای خارجی: هیچ نهاد مرکزی نمی‌تواند تراکنش‌ها را مسدود یا محدود کند.
• نوآوری و انعطاف‌پذیری: DEXها بستری باز برای توسعه برنامه‌ها و خدمات مالی جدید (DeFi) فراهم می‌کنند.
• تنوع بالای توکن‌ها: برخلاف صرافی‌های متمرکز، DEXها می‌توانند طیف وسیعی از توکن‌ها، از جمله توکن‌های جدید و کمتر شناخته شده را لیست کنند.

انواع صرافی غیرمتمرکز

حالا که به خوبی میدانید صرافی DEX چیست حتما میخواهید با انواع این نوع صرافی آشنا شوید. لازم به ذکر است با گذر زمان و تکامل ساختار صرافی‌های غیرمتمرکز، شاهد ظهور نسل‌های متنوعی از این نوع پلتفرم‌ها بوده‌ایم که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را ارائه می‌کنند:

• صرافی‌ DEX مبتنی بر بازارساز خودکار (AMM): در این نوع، از الگوریتم‌ها برای تعیین قیمت و تسهیل معاملات استفاده می‌شود. AMMها از استخرهای نقدینگی برای تامین نقدینگی لازم برای معاملات استفاده می‌کنند. این استخرها توسط کاربران تامین می‌شوند که در ازای سپرده‌گذاری دارایی‌های خود، توکن‌های نقدینگی دریافت می‌کنند.
• صرافی‌ DEX مبتنی بر دفترچه سفارش (Order Book): این نوع DEXها شبیه به صرافی‌های سنتی عمل می‌کنند و از سیستم دفتر سفارش برای مطابقت سفارشات خرید و فروش استفاده می‌کنند. در دفتر سفارش، خریداران و فروشندگان می‌توانند سفارشات خود را با قیمت و حجم دلخواه ثبت کنند.
• صرافی‌ DEX ترکیبی: این نوع صرافی های غیرمتمرکز از ترکیبی از AMMها و دفترچه سفارش برای ارائه بهترین تجربه معاملاتی به کاربران استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است از AMM برای معاملات رایج و از دفترچه سفارش برای معاملات کم حجم یا پیچیده استفاده شود.
• صرافی‌ DEX مبتنی بر حراج: این نوع صرافی ها از سیستم حراج برای تعیین قیمت دارایی‌ها استفاده می‌کنند. در حراج‌ها، خریداران می‌توانند برای خرید یک دارایی با قیمتی خاص پیشنهاد دهند و فروشندگان می‌توانند پیشنهادات را بپذیرند یا رد کنند.

مزایا و معایب صرافی های غیرمتمرکز

مزایای DEX ها:

• تنوع بالای توکن‌ها: امکان معامله طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال، از جمله توکن‌های جدید و ناشناخته.
• امنیت بالاتر: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و عدم وجود نقطه مرکزی برای هک شدن، در برابر حملات هکری، امنیت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز بسیار بالا است.
• بی‌طرفی و حریم خصوصی: عدم نیاز به واسطه برای انجام معاملات و عدم جمع‌آوری اطلاعات شخصی کاربران، حریم خصوصی بیشتری را فراهم می‌کند.
• کاربرد در کشورهای در حال توسعه: فراهم آوردن دسترسی به خدمات مالی برای افراد فاقد حساب بانکی یا سایر خدمات مالی سنتی.
• نوآوری: بستری برای نوآوری در فضای ارزهای دیجیتال و توسعه برنامه‌ها و خدمات جدید.
• شفافیت: تمام تراکنش‌ها در بلاک‌چین ثبت و قابل مشاهده هستند.
• همیشه در دسترس: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، همیشه آنلاین و در دسترس هستند.

معایب DEX ها:

• نقدینگی کمتر: به طور کلی، نسبت به صرافی‌های متمرکز نقدینگی کمتری دارند، به خصوص برای توکن‌های کمتر شناخته شده.
• رابط کاربری پیچیده‌تر: ممکن است استفاده از آنها برای کاربران مبتدی دشوارتر باشد، اگرچه با طراحی حرفه‌ای می‌توان این ضعف را برطرف کرد.
• سرعت پایین‌تر تراکنش‌ها: سرعت تأیید تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاک‌چین، به ویژه در زمان‌های شلوغی شبکه، می‌تواند کندتر از صرافی‌های متمرکز باشد.
• خطر از دست دادن کلیدهای خصوصی: کاربران مسئولیت نگهداری کلیدهای خصوصی خود را بر عهده دارند و در صورت گم شدن یا به سرقت رفتن آنها، امکان بازیابی دارایی‌ها وجود نخواهد داشت.
• گزینه‌های معاملاتی محدودتر: در صرافی‌های غیرمتمرکز، وام‌دهی و وام‌گیری ارزهای دیجیتال دارای محدودیت است.

آشنایی با تکنولوژی زیربنایی DEXها

تکنولوژی زیربنایی صرافی‌های غیرمتمرکز بر پایه بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند استوار است. بلاک‌چین به عنوان یک دفتر کل توزیع شده و غیرقابل تغییر، تمام تراکنش‌ها را به صورت عمومی و شفاف ثبت می‌کند. قراردادهای هوشمند کدهای خوداجرا شونده‌ای هستند که بر روی بلاک‌چین مستقر می‌شوند و قوانین و شرایط یک معامله را به صورت خودکار اجرا می‌کنند. این قراردادها واسطه‌گری انسانی را حذف کرده و امکان انجام معاملات P2P را به صورت امن و خودکار فراهم می‌کنند.

توسعه قرارداد هوشمند نقش حیاتی در ایجاد و مدیریت همین پلتفرم‌های غیرمتمرکز ایفا می‌کند، چرا که هسته عملیاتی یک DEX از این کدهای برنامه‌ریزی شده تشکیل شده است. در مدل‌های AMM، این قراردادهای هوشمند هستند که وظیفه مدیریت استخرهای نقدینگی و تعیین قیمت‌ها را بر عهده دارند. این ترکیب از بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند، نقش اصلی را عملکرد و امنیت DEXها بر عهده دارند.

نکات امنیتی صرافی های DEX

با وجود امنیت ذاتی صرافی‌های غیرمتمرکز نسبت به صرافی‌های متمرکز، رعایت نکات امنیتی برای کاربران ضروری است:

• حفظ کلیدهای خصوصی: مهمترین نکته امنیتی، حفظ و نگهداری بسیار دقیق از کلیدهای خصوصی کیف پول شماست. اگر این کلیدها گم شوند یا به سرقت بروند، دارایی‌های شما به طور کامل از دست خواهند رفت و هیچ راهی برای بازیابی آنها وجود ندارد.
• استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری: برای ذخیره‌سازی مقادیر زیاد ارزهای دیجیتال، استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری (Hardware Wallets) به شدت توصیه می‌شود. این کیف پول‌ها امنیت بالاتری را فراهم می‌کنند.
• تایید آدرس‌ها: همیشه آدرس کیف پول گیرنده را با دقت بررسی و تأیید کنید تا از ارسال اشتباه دارایی‌ها جلوگیری شود.
• آگاهی از فیشینگ: نسبت به وب‌سایت‌های جعلی و حملات فیشینگ هوشیار باشید. همیشه آدرس وب‌سایت صرافی DEX را به صورت دستی وارد کنید و از کلیک کردن روی لینک‌های مشکوک خودداری کنید.
• بررسی قراردادهای هوشمند: اگرچه پیچیده است، اما در صورت امکان، از سابقه و امنیت قراردادهای هوشمند پلتفرمی که استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید.
• مدیریت ریسک: همواره با آگاهی از نوسانات بازار و با مقدار سرمایه‌ای که توانایی از دست دادن آن را دارید، معامله کنید.

جمع بندی

در این مقاله به طور مفصل شرح دادیم صرافی غیرمتمرکز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. این نوع صرافی‌ها با حذف واسطه‌ها و استفاده از فناوری بلاک‌چین، کنترل بیشتری بر دارایی‌های خود و حریم خصوصی بالاتری را در معاملاتشان به کاربران می‌دهند. علاوه بر این، DEXها تنوع بیشتری از توکن‌ها را برای معامله ارائه کرده و در برابر سانسور و هک مقاوم‌تر هستند. با وجود این مزایا، ساخت و استفاده از DEXها بدون چالش نیست و نیازمند دانش فنی و رعایت نکات امنیتی است. انتخاب بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به نیازها و اهداف شما بستگی دارد.

معرفی دیجی آلفا

همانطور که در معرفی صرافی غیرمتمرکز بیان کردیم، ساخت این نوع صرافی نیازمند تخصص برنامه‌نویسان و طراحان وب حرفه‌ای است. شرکت دانش بنیان دیجی آلفا تمام فاکتورهای لازم به عنوان یک منبع معتبر برای طراحی انواع صرافی آنلاین ارز دیجیتال را به صورت کامل و جامع دارا است. این مجموعه با بیش از 8 سال سابقه در زمینه برنامه‌نویسی و طراحی سایت، به طراحی پلتفرم‌های مبادلاتی دارایی دیجیتال مشغول است.

دیجی آلفا از تیم برنامه‌نویسی بک‌اند (مسلط به PHP/Laravel, Go, Node.js, ASP)، تیم برنامه‌نویسی فرانت‌اند (مسلط به React.js و Vue.js)، تیم برنامه‌نویسی اپلیکیشن (مسلط به React Native)، تیم بازاریابی، تیم مدیریت پروژه‌ها و Devops، و در نهایت تیم اداری و پشتیبانی تشکیل شده است که هر کدام بهترین عملکرد خود را برای یک پروژه ارائه می‌دهند.

کادر حرفه‌ای مجموعه دیجی آلفا، از متخصصان و کارشناسان ماهر در زمینه بلاک‌چین و تیم حرفه‌ای برنامه‌نویسان در زمینه فین‌تک تشکیل شده است که می‌تواند پلتفرم رمزارز مدنظر شما را با در نظر گرفتن تمامی فاکتورهای مؤثر، طراحی کند.

برخی از خدمات دیجی آلفا:

• طراحی صرافی P2P
• طراحی صرافی OTC
• طراحی بلاک‌چین اختصاصی

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با دیجی آلفا تماس بگیرید.